فرافکنی احساسات و افکار

اگر در راه خودشناسی قدم می گذارید باید به خوبی افکار و احساسات خود را بشناسید. اگر خیال می کنید این کار راحت است اشتباه کرده اید. رویارویی با صفات منفی درونی کاری است که به شهامت و تمرین زیادی نیاز دارد. برای بسیاری از افراد هیچ چیز تلخ تر و ترسناک تر از این نیست که بفهمند در درون آنها صفات منفی وجود دارد و آن قدرها هم کامل نیستند. ولی تا وقتی از این عیوب آگاه نشویم چگونه برای درمان آنها تلاش کنیم؟

یکی از حقه های ذهن برای مبرا فرض کردن ما از صفات منفی ای که داریم حالتی است که به آن فرافکنی گفته می شود. یعنی شما به طور مستقیم نمی خواهید به وجود یک عیب در خودتان اعتراف کنید و آن را به دیگران نسبت داده و آنها را سرزنش می کنید. اینگونه با فاصله بیشتری به آن عیب نگاه می کنید و دیگر احساس بد نسبت به خودتان ندارید زیرا انسان اساسا دوست ندارد حتی مورد قضاوت و سرزنش خودش قرار بگیرد و می خواهد همواره دوست داشتنی و کامل به نظر برسد.

فرافکنی از روش های دفاعی ذهن بوده و مانع از شناخت مستقیم نقاط منفی شخصیتی ما می شود. البته از طریقی می توان از آن برای خودشناسی و شناخت عیوب شخصیتی نیز استفاده کرد. هر زمان حس کردید بی جهت عیبی را بر بقیه می گذارید و یا آن عیب را خیلی برجسته و واضح در آنها مشاهده می کنید یعنی در حین اینکه فرافکنی کرده و صفات و احساسات خود را به آنها نسبت داده اید یعنی خودتان هم دارای آن ویژگی منفی هستید و باید برای زدودن آن کوشش کنید.

برای مثال ممکن است شما خودتان فردی حسود باشید ولی بی دلیل و مدرک این برچسب را به ببشتر اطرافیان خود می زنید و حس می کنید همه در حال رقابت با شما هستند و یا کلا افراد حسود خیلی شدید برای شما آزار دهنده هستند. در اینجا به جای برچسب زدن به افراد لازم است قبول کنید که ممکن است این صفت را خودتان دارا باشید و آن را به بقیه فرافکنی کنید. بهتر است با خودتان صادق باشید و احساستان را بدون قضاوت و سرزنش بشناسید. مشکلی ندارد که شما حسود هستید مشکل این است که برای رفع آن اقدامی نمی کنید و فقط روی آن سرپوش می گذارید.

نشانه دیگر اینکه دارید فرافکنی می کنید این است که رفتار دیگران را بدون داشتن شناخت کافی از آنها پیش بینی می کنید. برای مثال اگر شخصی دیر به جلسه آمده ممکن است بگویید حتما تمایلی برای ملاقات با ما ندارد. در واقع این کاری است که خودتان معمولا انجام می دهید و فقط دارید احساس شخصی مربوط به خودتان را به دیگری نسبت می دهید.

افراد دیگر هم ممکن است بدون هیچ دلیلی از شما فاصله بگیرند و به شما رفتارهایی را نسبت دهند که مبرا از آنها هستید. در چنین حالتی آنها نیز مشغول فرافکنی احساسات و افکار خود به شما هستند و دلیلی ندارد که از رفتار آنها دلخور شوید و یا حس کنید به شما تهمت زده شده است.

ضرب المثلی است که می گوید اگر کسی به شما گفت به من خیانت نکن و مرا رها نکن یعنی خودش قرار است زودتر به شما خیانت کرده و رهایتان کند. وگرنه دلیلی ندارد شخص به جای تمرکز بر بهبود روابط و تعالی بخشیدن به آن، مدام به فکر جدایی و افکار منفی بیفتد. البته گاهی هم ممکن است چنین شخصی قبلا دچار آسیب روحی از ناحیه شرکای قبلی خودش باشد و سعی کند صفات منفی آنها را به شما نسبت کند. به همین دلیل است که گاهی برخی زنان ادعا می کنند که همه مردها بد هستند. آنها همه ی مردها را امتحان نکرده اند بلکه دو سه موردی که با آنها بودند همگی بد از آب درآمده اند. بنابراین رفتار آن چند نفر را به همه مردان دیگر نسبت می دهند.

برای عدم ابتلا به حالت فرافکنی، بدون قضاوت و با خونسردی، موقعیت را بررسی کرده و رفتار شخصی را پیش بینی نکنید. تا وقتی مدرک محکمی برای اثبات یک ویژگی منفی در افراد ندارید به آنها صفتی را نسبت ندهید و همه احتمالات را در نظر بگیرید. اگر هم کسی صفات منفی خودش را به شما فرافکنی کرد ابتدا درک کنید که او نیز انسان است و دارای نقاط منفی متعدد و همچنین تجارب تلخ قبلی. ممکن است حتی از روی ترس، حسادت و کمبود اعتماد به نفس، صفاتی را به شما فرافکنی کند که در این صورت لازم است که با آن فرد از در دوستانه وارد شده و اعتماد او را جلب کنید تا او نیز با شما صادقانه تر برخورد کند.

در کنار صفات منفی، صفات مثبت هم ممکن است فرافکنی پیدا کنند. وقتی به شدت شیفته یک ویژگی خوب در یک شخص هستیم به احتمال زیاد ما نیز به صورت ناآگاهانه دارای آن ویژگی مطلوب هستیم ولی ممکن است به خاطر عدم شناخت خود و دوری از فخر و تکبر، وجود آن صفت را در خودمان تایید نکنیم.

در مورد پذیرش چهره ظاهری هم معمولا این گونه است. تحقیقات روانشناسان نشان داده است که افراد از چهره کسانی خوششان می آید که شبیه چهره آنها باشد. حتی ممکن است این کار را ناآگاهانه انجام دهند. معمولا هم افرادی که چهره مشابهی دارند خصوصیات رفتاری مشابه تری را نسبت به افراد دیگر داشته و راحت تر می توانند با یکدیگر ارتباط برقرار کنند.