پارانوئید چیست؟

بیماری روانی دیگه ای که امروز میخوام به شما معرفی کنم بیماری پارانوئید یا پارانویا هست. پارانوئید یعنی حالتی که فرد، ترس و استرس شدیدی خصوصا در مورد مسائلی همچون توطئه و خیانت و تهدید داره. مدام اضطراب این رو داره که مبادا بر علیهش کاری بشه و گاهی هم دلیل منطقی برای این کارش نداره. البته این حالت رو نباید با محتاط بودن اشتباه گرفت. فرد محتاط دلایل عقلی و لازم رو برای پیشگیری خطر در ذهنش داره اما فرد مبتلا به پارانوئید صرفا در ذهن خودش همه چیز رو بزرگ میکنه و برای خودش دشمن فرضی میتراشه و شدیدا در استرس این موضوعات به سر میبره. حتی به قدری در منطق اونها اختلال ایجاد میشه که حتی اگر هم بهشون ثابت بشه که اشتباه میکنن قبول نمیکنن.

افراد پارانوید زیادی رو دیدم که حتی از اینکه تو دانشگاه کسی اسم واقعی اونها رو بدونه هراس دارن و میترسن بر علیهشون توطئه بشه. اون هم بدون هیچ دلیل منطقی و اصلا کار خاصی هم نکردن که بخوان دشمنی داشته باشن.

چیزهایی که برای افراد عادی یک تصادف و سوتفاهم هست برای یک فرد مبتلا به پارانوئید، یک رفتار عمدی و تهدید گرایانه هست. برای مثال وقتی یه نفر به تلفن شما جواب نده چه فکری میکنید؟ شاید بگید وسط رانندگیه یا اینکه کار داره و بعدا زنگ میزنه. ولی کسی که پارانوئید داره تصور میکنه که فرد عمدا گوشی رو جواب نداده چون بدخواه اونه و یا نقشه ای در سر داره. البته افراد کم سن به خاطر بی تجربگی اجتماعی ممکنه روی این چیزها حساس باشن ولی اگر فرد به طور پیوسته این حالات ذهنی رو داشته باشه جای نگرانی هست.

اگر این حالت اونها همراه با توهم بصری و شنیداری نباشه میتونن زندگی عادی داشته باشن ولی به هر حال زندگی محدود و ایزوله ای خواهند داشت.

علائم پارانوئید چیست؟

• احساس اینکه افراد مدام برای شما توطئه میچینن یا قراره زندگی تون رو تهدید کنن. اون هم بدون دلیل منطقی خاصی.
• احساس اینکه رفتارهای تصادفی بقیه عمدی هست و همه بد شما رو میخوان و هر کس نگاه بد هم کرد یعنی منظور داشته.
• ترس و نگرانی بیش از حد در مورد حفظ حیات و مسائل جانی و ناموسی
• افراد مبتلا به پارانوئید معمولا حالت زنگی زنگی یا رومی رومی دارن و نمیتونن چیزها رو اون طور که هستن ببینن. ممکنه بیش از حد مثبت نگر یا منفی نگر باشن که دومی شایع تر هستن.
• به خاطر تفکرشون معمولا افراد گوشه گیر و تنهایی هستن.
• عدم اعتماد به افراد و عدم بخشش و سازش با اونها
• ترس شدید از مورد خیانت قرار گرفتن
• تمرکز اونها روی رفتارهای منفی افراد خیلی بالا هست و دلیلش به خاطر حساسیت اونها به مسئله امنیت و بقا هست.

علت بروز پارانوئید:

این افراد در طرز تفکر و منطق مشکل دارن و ممکنه به خاطر اتفاقاتی که در مراحل مختلف زندگی شون افتاده باشه این گونه شده باشن. برای مثال خیانت یکی از عزیزان. در نتیجه نسبت به همه بی اعتماد میشن و فکر میکنن دوباره ممکنه همون رفتار با اونها بشه. علت دیگش میتونه احساسات فرو خورده و یا فرافکنی افکار خود به بقیه باشه.

افرادی که دچار طردشدگی اجتماعی و استرس و اضباط شدید در خانواده بودن بیشتر از بقیه دچار پارانوئید میشن. همچنین اونها حس میکنن که نیروهای خارجی قوی تر از تصمیمات اونها هستن بنابراین احساس درماندگی و قربانی بودن میکنن و حس میکنن هر کاری کنن باز هم بی نتیجه هست و ممکنه سر همینها خاطرات بدی در زندگی شون داشته باشن و اون رو به تمام زندگی شون تعمیم بدند.

همچنین افرادی که کارهای خلاف مثل قاچاق دارو و مواد انجام میدن به احتمال بیشتری به پارانوئید دچار میشن چون حس میکنن الانه که پلیس اونها رو دستگیر کنه.

گاهی هم عوامل فیزیکی در بروز پارانوئید نقش داره مثل کاهش جریان خون در مغز به خاطر افزایش فشار خون و یا سختی بطن های قلب و همچنین صدمه به مغز. یک سری داروها و مواد شیمیایی هم میتونن روی ایجاد این بیماری نقش داشته باشن مثل آمفتامینها.

درمان پارانوئید:

درمان پارانوئید میتونه شامل دارودرمانی و یا درمان شناختی رفتاری باشه. در واقع بستگی داره به عامل ایجاد کننده اون. برای اینکه مشاوره های روانشناس موثر واقع بشه باید سطح عمیقی از اعتماد بین اون و بیمار ایجاد بشه وگرنه نمیشه با اون حالت مدافع گر و احساسی و ترس از توطئه و طعنه فرد، درمان رو شروع کرد. افرادی هستن که حتی ممکنه در اولین جلسه درمان حس کنن که حتی خود روانشناس هم دشمن اونهاست و میخواد تحقیرشون کنه و کوچکترین حرف منفی که میشنون اون رو به هزار جور تفسیر میکنن و بنابراین درمان رو ادامه نمیدن. خیلی مهمه که رواشناسی که با اونها کار میکنه بتونه آداب اجتماعی رو رعایت کنه و اعتماد اونها رو جلب کنه. متاسفانه خیلی از روان شناسان رفتارهای زننده ای نشون میدن که باعث فراری دادن افراد مبتلا به پارانوئید میشه.

برای مثال فردی تعریف میکرد که برای درمان پارانوئید به یک روانشناس زن مراجعه کرده بود. روانشناس از روی سادگی گفت که اون همه شماها دنبال جنس مخالف بودید آخر سر شما رو گرفتن؟ همین جمله باعث شد که بیمار فکر کنه اون روانشناس داره بهش تهمت میزنه و تحقیرش میکنه بنابراین درمان رو رها کرد و همیشه یک دید منفی به همه روانشناسان پیدا کرد. البته حرفی که اون روانشناس زد رو اگر به آدم معمولی هم بگه ممکنه ناراحت بشه و دچار سوء برداشت بشه. بعضی ها مشاوره میدن و درمان میکنن و بعضی ها همین که حرف نزنن و مشاوره ندن و افراد رو زده نکنن لطف بزرگی به جامعه بشریت کردن.

وظیفه یک روانشناس ارائه مشاوره علمی هست و نه اینکه احساسات و قضاوت های خودشون رو قاطی مشاوره کنن و خشم خودشون رو تخلیه کنن که متاسفانه این حالت بسیار دیده میشه خصوصا در کشورهای متعصب. اونها ابتدا باید خودشون رو مورد مداوا قرار بدن و بعد به درمان بقیه اقدام کنن. شاید شخصیت و حرفهای شخصی یک روانشناس روی بیماران دیگه روانی خیلی اثر نذاره ولی در مورد مبتلایان به پارانوئید این موضوع بسیار بسیار مهمه و اولین قدم مهم در درمان یا طرد اونهاست.