ما هزاران بار در روز کور می شویم | پدیده پوشش پرشی یا Saccadic Masking

پدیده پوشش پرشی یا Saccadic Masking چیست؟ آیا یک انسان با بینایی سالم هم لحظاتی از کوری را در روز تجربه می کند؟

ابتدا برای اینکه این پدید را درک کنید به جلوی آینه بروید. چشمهای خود را به اطراف حرکت دهید. مثلا به چپ، راست و پایین و بالا نگاه کنید. شما هر کاری کنید نمی تواند مسیر حرکت چشمهای خود را در آینه ببینید. انگار که به یک باره چشم شما از چپ به راست نگاه می کند ولی ما بین این حرکت را نمی توانید ببینید مگر اینکه در جلوی دوربینی که حرکات را آهسته می کند این کار را انجام دهید. شما در لحظه ای که در جلوی آینه به سمت چپ و یا راست خود نگاه می کنید لحظه ای کور شده و مسیر حرکت چشم را نمی بینید. این پدیده پوشش پرشی یا Saccadic Masking نام دارد.

به طور کلی، قدرت بینایی انسان با حرکت مخصوصا حرکت سریع اجسام خارجی چندان رابطه خوبی ندارد. برای مثال عبور قطار سریع در نظر شما محو است و یا مثلا اگر خیلی تند راه بروید جهان اطراف شما کمی محوتر دیده می شود. حالا اگر قرار باشد با هر بار عوض کردن جهت نگاه، همه چیز تار شود در این صورت واقعا حالتی عذاب آور پدید می آید. برای مثال اگر بخواهید نگاه خود را به چیزی چند سانتی متری آن ور تر ببرید و مسیر حرکت نگاه شما تار شود در این صورت وضعیت مناسبی نیست.

بنابراین مغز انسان طوری تکامل یافته است که این محو شدن فضای اطراف را تا حد امکان کاهش دهد. پس مغز در هنگامی که چشمها در حالت حرکت هستند قدرت بینایی را موقتا و خیلی سریع خاموش کرده و تنها وقتی آن را فعال می کند که نگاه شما فیکس شود. پس می توان گفت که شما در اواسط این کار دچار نوعی کوری موقت شده اید. در پدیده پوشش پرشی که حدودا ۵۰ میلی ثانیه طول می کشد ممکن است وقایع تصویری عمده ای را از دست بدهیم مثل فلشی از نور. این کوری ها موقت که کمتر از یک ثانیه رخ می دهد نه تنها مشکلی برای شما ایجاد نمی کند بلکه برای حفظ پایداری ذهنی بوده و هزاران بار در روز تکرار می شوند. در مجموع یک انسان با بینایی سالم، به دلیل همین پدیده پوشش پرشی ۴۰ دقیقه در روز نابینا است. با این کار از حالت آزار دهنده بلور و یا تار شدن نگاه به مدت طولانی جلوگیری شده و آرامش روانی بیشتری داریم.

بنابراین ما مناظر بیرونی را در حالتی که چشمان ما در حال حرکت است به طور پیوسته مشاهده نمی کنیم و لحظاتی از کوری موقتی با هر بار تغییر سریع جهت نگاه تجربه می کنیم. اگر محرک نوری بسیار کوتاه در حد کمتر از ۵۰ میلی ثانیه در لحظه جا به جایی جهت نگاه ایجاد شود قادر به مشاهده آن نیستیم. ولی در کل، این فرآیند، مشکلی ایجاد نمی کند و مغز ما توانایی این را دارد که همه چیز را به صورت تصویری به هم پیوسته و روان به ما نشان دهد.

پدیده پوشش پرشی برای اینکه همه چیز را شفاف و تمیز ببینیم مفید است ولی گاهی می تواند خطرآفرین باشد مخصوصا در دنیای فعلی که بیشتر افراد تمایل دارند با سرعت زیاد رانندگی کنند. حادثه می تواند در یک چشم به هم زدن و یا به خاطر فرآیند پوشش پرشی رخ دهد که البته وقوع چنین مشکلاتی بسیار کم بوده و مزایای این حالت پوشش پرشی بیشتر از معایب آن است.